Khe Sanh - Hành trình ký ức

Tôi đến Khe Sanh cách đây mấy tháng, mảnh đất này thực sự cuốn hút tôi bởi  bình yên, sâu lắng. Khe Sanh trong những ngày sương dày, khi đất đỏ bazan còn ướt dưới chân và những ngọn đồi trôi trong làn mây mỏng. Khe Sanh không ồn ào, không cố gây chú ý mà  lặng lẽ mở ra từng lớp – từ cà phê, chiến trường, mây núi, rừng phong đến thác nước. Lần này là tiếp nối  một câu chuyện chưa viết hết.

Khe Sanh 5 điểm đến ấn tượng nhất

 Đồi cà phê Khe Sanh – câu chuyện của chú Hảo

Sáng đầu tiên, tôi đứng trên đồi cà phê ở xã Hướng Phùng. Hơi sương còn đọng trên lá, những hàng cà phê xanh mướt chạy dài xuống thung lũng. Chú Hảo –, chủ nương cà phê – mời tôi vào căn nhà nhỏ, nơi chú đang rang cà phê bằng chiếc chảo gang đen bóng.

“Đất ni là đất đỏ bazan, lạnh về đêm, nóng ban ngày. Cà phê chín chậm, hương sâu. Cũng nhờ mấy đặc tính đó mà Arabica Khe Sanh nổi tiếng đó cháu,” chú vừa rang vừa kể.

Chú bảo người Pháp đưa cà phê lên đây từ đầu thế kỷ 20. Chiến tranh biến cả vùng thành hố bom, nhưng khi hoà bình trở lại, người dân – nhất là người Vân Kiều – trồng lại từng gốc một, như dựng lại cuộc sống từ đổ nát. Họ vẫn giữ tục cúng đất trước khi khai rẫy, giữ lại những cây rừng lớn giữa nương như những “cột mốc thiêng”.

Tôi uống ly cà phê chú pha: vị chua thanh, hậu ngọt mềm, thơm đến mức tôi cảm thấy như mình đang uống cả hơi sương và lịch sử của vùng đất này. Một hương vị rất Khe Sanh – chân thật, mộc mạc, mà không nơi nào khác có được.

Sân bay Tà Cơn – giữa chiến trường còn nguyên hơi thở

Trưa, tôi gặp bác Ân tại sân bay Tà Cơn. Bác là cựu binh trở lại chiến trường xưa sau hàng chục năm. Đứng giữa đường băng đất nện – nơi từng là bãi đáp của C-130 và CH-47 – bác chỉ từng vị trí mà năm 1968 là lửa đạn, pháo sáng, bom nổ.

“Chỗ ni, đất rung lên từng hồi. Đêm mô cũng lo không sống tới sáng,” bác nói, giọng trầm, đôi mắt nhìn vào khoảng không như thấy lại ký ức 170 ngày đêm Khe Sanh rực lửa.

Tôi đi theo bác qua những boong-ke còn nguyên vết đạn, qua xác máy bay trưng bày ngoài trời, qua những hào chiến đấu phủ đầy cỏ xanh. Bác kể ngày xưa cả thung lũng chìm trong khói và đất đỏ, còn hôm nay là màu xanh của sự hồi sinh. Tà Cơn giờ không chỉ là di tích – nó là nơi ký ức hai phía gặp lại nhau, nơi cựu binh Mỹ và Việt đều quay về để khép lại vết thương thời trẻ.

Trong cái nắng đổ lửa trưa ấy, tôi thấy chiến tranh chưa bao giờ rời khỏi nơi này – nó chỉ đứng lặng và chờ người ta đến để hiểu.

Đèo Sa Mù – chiều săn mây trên tuyến Trường Sơn

Rời Tà Cơn, tôi đi cùng  Hùng – một người lái xe địa phương – lên đèo Sa Mù. Đèo nằm trên đường Hồ Chí Minh nhánh Tây, chính là tuyến Trường Sơn xưa được mở rộng và nâng cấp. Đây từng là hành lang quan trọng để vận chuyển hàng hóa, bộ đội và vũ khí vào Nam trong thời chống Mỹ.

“Cha em đi bộ đội Trường Sơn. Ổng nói Sa Mù là đoạn khó nhất, đêm mô cũng sương đặc như khói, nhưng nhờ rứa mà máy bay nó không phát hiện được,” anh kể, tay vẫn chắc trên vô lăng.

Lên đến hơn một ngàn mét, mây bắt đầu bò xuống mặt đường. Anh dừng xe ở khúc cua quen thuộc – nơi dân phượt gọi là “ban công mây”.

Trước mắt tôi là biển mây trắng xóa, dày như bông, lấp ló những đỉnh núi như các hòn đảo nhỏ. Xa xa là những cảnh rừng nguyên sinh dọc Sa Mù vẫn còn giữ thảm thực vật xanh rì. Trước mắt tôi là bãi cỏ xanh như thảo nguyên của một nước ở xứ lạnh, cây cối thưa thất, có nhiều đám trúc lùn và lốm đốm cây bụi.

Tôi dang tay, như muốn ôm cả biển mây đó vào lòng. Đứng ở Sa Mù, tôi cảm nhận rõ rằng Khe Sanh không chỉ có chiến tranh – nó còn có sự mềm mại đến nao lòng của thiên nhiên.

Rừng Phong Hương – mùa lá đỏ ven hồ Rào Quán

Hôm sau, tôi theo bạn Hải vào rừng Phong Hương. Rừng nằm trải dọc lòng hồ Rào Quán (hồ thủy điện Quảng Trị), ngay trên tuyến đường Hồ Chí Minh nhánh Tây, cách Khe Sanh hơn mười cây số.

Vào thời điểm tháng 11 đến tháng 1, rừng phong hương bắt đầu “thay áo”. Lá chuyển vàng, rồi cam, rồi đỏ rực – đẹp nhất là tầm cuối tháng 12 đến giữa tháng 1, khi gió lạnh từ dãy Trường Sơn đổ về.

Hải bảo. “Người ta nói đi Nhật xem lá đỏ, chớ tụi nhỏ ở đây mùa ni có rừng phong hương là đủ thấy cả trời Âu rồi,”

Rừng phong ở đây mọc tự nhiên, nhờ nền đá cổ và khí hậu ẩm lạnh ven hồ. Mặt nước Rào Quán xanh thẫm phản chiếu màu lá đỏ, tạo nên một khung cảnh hiếm thấy ở miền Trung – nơi quanh năm nắng gió, ít ai nghĩ lại có một mùa thu đúng nghĩa như vậy.

Tôi đi dưới tán lá đỏ, cảm giác như đang lạc trong một Kyoto rất Việt Nam – một Kyoto có mùi đất bazan và tiếng gió rì rào của đại ngàn.

Hành trình chi tiết tại đây

Thác Tà Puồng – dòng nước linh thiêng

Điểm cuối cùng là thác Tà Puồng. Đường vào thác đi xuyên một khoảng rừng vẫn còn nguyên sơ, thi thoảng nghe tiếng chim, tiếng suối vọng lại.

Hiếu – cậu bé người Vân Kiều – dẫn tôi vào. Nó đi chân đất, vừa đi vừa kể chuyện tổ tiên mình coi thác là nơi linh thiêng, nơi thần núi ban nước cho bản làng. “Ai bắt cá nhiều quá là suối giận, lũ về đó anh,” Hiếu nói, giọng vừa hồn nhiên vừa nghiêm túc.

Khi thác hiện ra, nước trắng đổ từ vách đá cao xuống bọt tung mù mịt. Nước lạnh đến tê cả chân. Tôi ngồi trên một tảng đá rộng, để những giọt nước li ti bay vào mặt.

Ở đây, rừng vươn lên nhiều tầng, cây to rêu phong, đá suối phủ xanh, không khí trong lành đến mức như vừa bước vào một vùng không thời gian.

Tà Puồng không cần lời quảng cáo. Nó đẹp theo kiểu thô mộc – giống như chính người Khe Sanh.

Khe Sanh đẹp vì thật

Khe Sanh không phô trương. Nó chỉ đứng đó, để ai đủ kiên nhẫn sẽ thấy được nhiều hơn vẻ ngoài của nó. Và đó là lý do khiến tôi tin rằng nơi này xứng đáng có mặt trên bản đồ du lịch thế giới – không phải vì sự nổi tiếng, mà vì sự thật thà của nó.

Khe Sanh giữ người ta lại không bằng cảnh đẹp, mà bằng cảm giác rằng mình đang bước vào một vùng đất còn giữ nguyên hơi thở của quá khứ và sự lặng lẽ của thiên nhiên.

Đó là vẻ đẹp không đánh vào mắt, mà vào lòng.

Phong Việt

Bạn tham khảo đăng ký tour 

👉Pickup tour khám phá Khe Sanh 2N1D

👉Pickup tour khám phá Khe Sanh 3N2D