Chinh phục 4,5km trong động Phong Nha: Đánh thức lòng can đảm

Chuẩn bị đi vào lòng núi

Buổi sáng hôm đó ở Phong Nha trời mát rượi, sông Son xanh thẫm, núi đá vôi sừng sững trước mặt. Tôi đứng trên bến thuyền, đeo thử chiếc mũ bảo hiểm còn thơm mùi nhựa mới, chỉnh lại dây áo phao và thầm hỏi không hiểu sao mình lại đăng ký một chuyến đi nghe đã thấy… hơi liều: thám hiểm 4,5km trong lòng động Phong Nha.

Trên bàn là cả một “mâm đồ nghề”: mũ bảo hiểm gắn đèn đội đầu, găng tay, áo phao, dép rọ, túi chống nước cho điện thoại. Hướng dẫn viên cười hiền, nhưng nội dung anh nói thì không hiền lắm: một lát nữa sẽ chèo kayak vào lòng động, đi qua vùng tối hoàn toàn, leo qua bãi đá đổ sụt, bơi trong hồ nước ngầm lạnh khoảng 18–20 độ.

Chèo kayak vào lòng núi – khi ánh sáng từ từ biến mất

Kayak rời khỏi bến, trôi nhẹ vào cửa động. Cảm giác đầu tiên là mát: mát của gió sông, mát của hơi nước, và mát của bóng tối đang từ từ nuốt chửng ánh sáng bên ngoài. Lúc mới vào, phía sau lưng vẫn còn là một khoảng trời xanh lấp lánh. Nhưng mỗi nhịp chèo, khoảng sáng ấy lại nhỏ dần, rồi chỉ còn là một chấm sáng mờ ở rất xa.

Đèn đội đầu bật lên, vệt sáng trắng quét lên vòm đá, xuống mặt nước, tạo thành những vòng tròn lung linh rồi tan biến trong bóng tối. Động Phong Nha đoạn đầu vẫn còn ánh đèn vàng phục vụ khách tham quan thông thường, nhưng chúng tôi đi sâu hơn, vào vùng không còn hệ thống chiếu sáng du lịch nữa. Chỉ còn những chiếc đèn đội đầu nhỏ xíu giữa biển bóng tối dày.

Trong ánh sáng chập chờn ấy, thạch nhũ hiện ra đẹp đến mức buộc người ta phải “wow” khẽ: cột đá cao như thân cây cổ thụ, rèm đá rủ xuống mềm như tấm màn đá, những dòng nhũ chảy uốn lượn như thác nước bị ai đó bấm nút “pause” lại từ vài triệu năm trước. Có một đoạn kayak trôi sát trần, tôi đưa tay chạm thử. Đá lạnh, mịn và im lặng. Chỉ trong một giây chạm nhẹ, tôi nhận ra mình đang chạm vào thứ đã được tạo ra từng milimet một từ những giọt nước nhỏ xuống suốt hàng triệu năm. Tự nhiên thấy deadline, email, tin nhắn chưa trả lời… bỗng bé lại như mấy hạt bụi.

Bỏ thuyền, leo bộ – bài kiểm tra tập trung giữa “rừng đá”

Đi được khoảng ba cây số, kayak cập vào một bãi đá trong hang. Chúng tôi bước xuống, chân lập cập trên những phiến đá trơn lạnh. Hướng dẫn viên dặn kỹ: từ đây sẽ leo bộ khoảng 1,5km, đi sát nhau, bước theo dấu chân người phía trước, không tách đoàn, không tự phát “phiêu lưu thêm”. Cảm giác giống như vừa chuyển từ chế độ “ngồi chill trên thuyền” sang “nhập vai nhân vật game phiêu lưu mạo hiểm”.

Đường phía trước không phải lối mòn êm ái mà là cả một trường đá: tảng to, tảng nhỏ, hốc sâu, bậc cao, mặt nghiêng, mọi kiểu địa hình mà trí tưởng tượng của bạn từng vẽ ra về lòng một hang động cổ đều xuất hiện. Tiếng đá lạo xạo dưới chân, xung quanh là bóng tối dày, ánh sáng chỉ vừa đủ để thấy được chỗ đặt chân tiếp theo.

Trong cuộc sống bình thường, đầu óc tôi lúc nào cũng mở một tá “tab”: việc hôm nay, việc ngày mai, mạng xã hội, tin tức, kế hoạch tháng sau. Còn ở đây, trong lòng hang, bỗng nhiên chỉ còn đúng một “tab” duy nhất: “Đặt chân cho chắc, bám tay cho vững, bước tiếp cho đúng.” Sự tập trung đó lạ lùng mà dễ chịu, như có người âm thầm bấm nút tắt mọi ồn ào, để mình được sống trọn trong từng bước đi trên đá.

Hồ nước ngầm – bơi trong nước lạnh 18 độ và bóng tối 100%

Qua khỏi vùng đá đổ sụt, không khí trong hang đổi khác. Ở đâu đó phía trước vang lên tiếng nước vỗ nhẹ. Ánh đèn quét lên, hiện ra một khoảng hang rộng, trần cao, phía dưới là mặt nước đen thẫm. Hướng dẫn viên quay lại, bình thản thông báo: đây là hồ nước ngầm, nước lạnh khoảng 18 độ; ai muốn bơi thì bơi, ai không bơi thì nghỉ trên bãi cát.

Cả đoàn im lặng một nhịp rồi rần rần. Riêng tôi không suy nghĩ nhiều, đã vào tới đây thì… nhảy xuống thôi. Làn nước lạnh ôm lấy cơ thể, luồn qua áo phao, xuyên vào da thịt như hàng ngàn ngón tay nước chạm vào cùng lúc. Tôi rùng mình, hít sâu, rồi bắt đầu quạt tay. Chỉ vài nhịp sau, cơ thể ấm dần, nhịp thở đều lại.

Xung quanh, những chiếc đèn đội đầu di chuyển trên mặt nước tối như những đốm đom đóm lạc trong một vũ trụ khác. Bơi trong hang không giống bất kỳ trải nghiệm bơi nào ngoài trời. Không có bầu trời xanh để ngẩng lên ngắm, không có đường chân trời để thấy mình đang ở đâu. Chỉ có vệt sáng phía trước, nơi người dẫn đường đang bơi, và tiếng tim mình đập, nghe rõ hơn bình thường. Giữa cái tối dày và cái lạnh mát ấy, tôi vừa thấy mình mong manh, vừa thấy mình… sống động hơn bao giờ hết.

Đến bãi cát ngầm, tôi vùi chân xuống. Cát mịn đến khó tin, mịn kiểu “mài bằng thời gian” chứ không phải sóng gió cuối tuần. Mỗi bước chân lún xuống cảm giác như đang đứng trên thứ gì đó vừa êm vừa cổ xưa. Người ta bảo cát trong hang đã được dòng sông ngầm mài giũa qua hàng triệu năm. Còn với tôi, lúc ấy chỉ là cảm giác rất rõ: mình đang được Trái Đất ôm một cái, cực kỳ chân thành.

Hành trình quay ra – đường cũ, cảm xúc mới

Chiều, chúng tôi bắt đầu quay ra. Nghe thì giản đơn: bơi lại qua hồ ngầm, leo lại qua bãi đá, chèo kayak ra cửa động. Nhưng điều thú vị là: con đường cũ chưa bao giờ giống hệt như lúc đi vào trong cảm nhận của chính mình.

Đoạn nước lúc bơi vào chỉ thấy tối đen, lúc bơi ra mới để ý vòm hang phía trên có cả một “rừng nhũ” xếp tầng lớp, đẹp đến choáng. Khúc đá lúc nãy leo mà lòng run run, giờ quay lại leo thấy chân tay vững vàng hơn, tim đập cũng bình tĩnh hơn, thậm chí còn dư thời gian ngoái lại nhìn xem phía sau đẹp thế nào.

Đến khi ánh sáng ngoài cửa động bắt đầu ùa vào, mạnh đến mức phải nheo mắt, tôi chợt cảm thấy hụt hẫng một chút. Giống như khi một bộ phim hay sắp hết, bạn vừa muốn nó kết thúc trọn vẹn, vừa tiếc vì sẽ không còn cảnh mới để xem. Kayak trôi dần ra khỏi bóng tối, bầu trời xanh trở lại, mây trắng, núi rừng trùng điệp hiện rõ, y như một thế giới khác hoàn toàn so với không gian sâu trong lòng núi.

Bước chân lên lại bến gỗ, tháo mũ, tháo áo phao, tôi quay đầu nhìn cửa động Phong Nha thêm lần nữa. Từ bên ngoài, nó chỉ là một vệt tối lớn trên vách núi. Nhưng giờ tôi biết, phía sau vệt tối ấy là cả một thế giới: dòng sông ngầm lạnh mà dịu, bãi cát mềm mịn trong bóng tối, những khối thạch nhũ đã đứng im suốt hàng triệu năm, và một phiên bản “gan hơn mình tưởng” của chính tôi vừa được mở khóa.