Hành trình ngược thời gian trên đường 20 Quyết Thắng

Chúng tôi khởi hành từ thị trấn Phong Nha, nơi con sông Son trong xanh chảy hiền hòa dưới những vòm núi đá vôi. Xe chạy trên đường 20 Quyết Thắng – tuyến đường huyết mạch năm xưa từng oằn mình dưới mưa bom bão đạn. Khung cảnh hôm nay xanh tươi và thanh bình đến ngỡ ngàng, khó ai hình dung nơi đây từng là “tọa độ lửa” với mật độ bom đạn vào loại cao nhất Trường Sơn. Con đường dài 125 km, bắt đầu từ Km0 Xuân Sơn (Phong Nha, Quảng Bình) vắt qua dãy Trường Sơn hùng vĩ để sang Lào. Trong kháng chiến chống Mỹ, đường 20 giữ vai trò chi viện chiến lược cho chiến trường miền Nam, kết nối Đông và Tây Trường Sơn trong hệ thống đường mòn Hồ Chí Minh huyền thoại. Được mở vào đầu năm 1966 bởi những thanh niên xung phong tuổi đôi mươi tràn đầy nhiệt huyết, con đường đã được đặt tên “Quyết Thắng” như chính ý chí của thế hệ mở đường. Hơn 10.000 bộ đội, thanh niên xung phong và dân công hỏa tuyến đã ngã xuống để bảo vệ tuyến đường này – một con số khiến tôi lặng người khi nghe hướng dẫn viên nhắc đến. Đường 20 Quyết Thắng vì thế không chỉ là một con đường giao thông mà còn là biểu tượng của tinh thần anh dũng kiên cường và sự hy sinh to lớn của quân và dân ta trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước.

Hành trình trên đường 20 Quyết Thắng

Những di tích huyền thoại trên tuyến đường 20

Dọc đường, tôi bắt gặp nhiều “địa chỉ đỏ” ghi dấu quá khứ hào hùng. Nổi bật nhất là Hang Tám Cô ở km16,5 – một di tích đã đi vào huyền thoại. Tại đây, bên vách núi là một ngôi đền tưởng niệm nhỏ luôn nghi ngút khói hương, khiến không khí trở nên linh thiêng và trầm mặc. Đền tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ bên cạnh hang Tám Cô trên đường 20 Quyết Thắng. Theo câu chuyện được kể lại, ngày 14/11/1972, máy bay B52 Mỹ trút bom ác liệt xuống khu vực này, làm sập một khối đá khổng lồ bịt kín cửa hang. Bên trong hang, 8 thanh niên xung phong (4 nam, 4 nữ) của Đại đội 217 đang làm nhiệm vụ đã bị mắc kẹt. Đồng đội bên ngoài nghe rõ tiếng họ kêu cứu vọng ra và đã truyền cháo loãng qua một ống nhựa nhỏ để duy trì sự sống. Thế nhưng sang đến ngày thứ 9, tất cả 8 người bên trong hang đều hy sinh, để lại câu chuyện bi tráng lay động lòng người. Hang nhỏ ấy từ đó mang tên “Hang Tám Cô” – như một chứng nhân vĩnh hằng cho tuổi trẻ quả cảm trên tuyến lửa Trường Sơn. Đứng lặng trước cửa hang, tôi không khỏi rưng rưng khi nghĩ về những thanh niên tuổi đôi mươi đã mãi mãi nằm lại nơi đây, giữa núi rừng hoang sơ.

Khu tưởng niệm đường 20 Quyết Thắng

Cách Hang Tám Cô không xa là Hang Cô Y tá (Miếu thờ Y tá) – nơi gắn liền với sự hy sinh của nữ y tá Nguyễn Thị Sặng. Chị đã anh dũng hy sinh dưới trận bom tháng 6/1972 khi đưa thương binh qua km18 đường 20, và đồng đội đã lấy tên “Hang Y tá” để tưởng nhớ sự quên mình của chị.  Dọc đường 20 còn nhiều địa danh lịch sử khác: nào dốc Ba Thang, cua chữ A, ngầm Ta Lê, trọng điểm Trạ Ang, Cà Roòng… Mỗi địa điểm ghi dấu những trận đánh khốc liệt và chiến công oanh liệt năm xưa. Tôi dừng chân ở từng bia tưởng niệm ven đường, lặng ngắm những hàng chữ đã nhuốm màu thời gian và tưởng tượng tiếng vọng của quá khứ còn vang vọng giữa đại ngàn.

Đặc biệt, trên hành trình về thăm chiến trường xưa, tôi còn nghe nhắc đến bến phà Long Đại – một “tọa độ lửa” khác của Quảng Bình thời chiến. Tuy không nằm trên đường 20, bến phà này từng là điểm huyết mạch trên tuyến vận tải Trường Sơn, nơi phải hứng chịu hàng ngàn tấn bom đạn của giặc Mỹ suốt những năm tháng ác liệt. Hình ảnh những chiến sĩ giao thông quả cảm bám trụ giữa mưa bom để mở đường, bắc phà cho đoàn xe qua sông Long Đại cũng là một khúc tráng ca bất tử in đậm trong ký ức người Quảng Bình. Những câu chuyện đó càng làm chuyến đi của tôi thêm ý nghĩa, giúp tôi hiểu sâu sắc hơn cái giá của độc lập tự do.

Hang Tám Cô

Tái hiện “Đường Trường Sơn huyền thoại – Hang Chỉ Huy”

Điểm nhấn của chuyến đi lần này chính là Khu du lịch sinh thái “Đường Trường Sơn huyền thoại – Hang Chỉ Huy” vừa được khai trương tại km12 đường 20. Lối vào khu du lịch nổi bật với mô hình hai khẩu pháo cao xạ dựng hai bên cổng, gợi nhớ đến hình ảnh chiến trường xưa. Băng qua cánh rừng nguyên sinh xanh thẳm của Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, tôi tới cửa Hang Chỉ Huy ẩn sâu dưới chân núi đá vôi trùng điệp. Ít ai ngờ giữa lòng di sản thiên nhiên thế giới này lại tồn tại một tổng kho quân sự bí mật thời chiến. Hang Chỉ Huy (còn gọi là hang N.H hay “hang 7 tầng”) chính là căn cứ hậu cần chiến lược của Binh trạm 14, Đoàn 559 năm xưa - nơi các chiến sĩ tiếp nhận và cất giấu hàng nghìn tấn vũ khí, lương thực trong lòng núi để chi viện cho miền Nam. Hang dài khoảng 150m, rộng 100m, gồm 7 tầng với nhiều ngóc ngách như một “mê cung” kỳ thú. Khi bước chân vào trong hang mát lạnh và tối om, tôi có cảm giác như mình đang quay ngược thời gian, trở lại những năm tháng khói lửa.

Khu du lịch Đường Trường Sơn - Hang Chỉ Huy

Khu du lịch “Đường Trường Sơn huyền thoại - Hang Chỉ Huy” tại km12 đường 20 (xã Phong Nha). Bên trong hang, ánh sáng đèn hòa với màn sương mờ ảo tái hiện quang cảnh sinh hoạt thời chiến. Mỗi tầng hang được bố trí như một phần của “bảo tàng sống”: tầng thì trưng bày vũ khí, quân trang; tầng tái hiện bệnh xá cứu chữa thương binh; tầng khác lại có góc thông tin liên lạc với máy móc điện đài xưa... Tôi bước qua những mô hình chiến sĩ, thanh niên xung phong đang đào đá mở đường, mà ngỡ như họ sắp cất tiếng nói giữa màn đêm Trường Sơn năm nào. Đi sâu hơn, tiếng bom rền vang và ánh chớp lóe lên bất chợt khiến tôi giật mình – đó là khu trải nghiệm thực tế ảo 9D vô cùng độc đáo. Tôi và các du khách được mời ngồi lên những chiếc xe tải quân sự Zil-131 sơn màu xanh bộ đội. Khi bộ phim bắt đầu, cả không gian rung chuyển, gió rít và mùi khói bom xộc tới, trước mắt chúng tôi là con đường 20 mịt mù khói lửa năm xưa. Trong khoảnh khắc, tôi như sống lại những năm tháng hào hùng trên đường Trường Sơn, cảm nhận được sự khốc liệt nhưng cũng đầy quả cảm của những người lính lái xe băng qua trọng điểm. Trải nghiệm đa giác quan ấy chân thực đến mức khiến tôi nổi da gà, và nhiều cựu chiến binh đi cùng đã rơi nước mắt khi ký ức một thời hiện về.

Rời Hang Chỉ Huy, tôi bước ra ánh sáng ban trưa mà lòng vẫn còn bồi hồi xúc động. Chuyến đi như đưa tôi xuyên không gian và thời gian: từ cánh rừng Trường Sơn xanh ngát hôm nay về với chiến trường khốc liệt năm xưa. Người dân Quảng Bình thường tự hào nhắc đến đường 20 Quyết Thắng như một biểu tượng của ý chí và lòng yêu nước. Quả thật, con đường lịch sử này mang trong mình biết bao câu chuyện bi tráng, là di sản vô giá mà cha ông đã đánh đổi bằng mồ hôi và máu. Giờ đây, chiến tranh đã lùi xa, đường 20 không còn tiếng bom rơi đạn nổ, chỉ còn tiếng gió ngàn xào xạc và bước chân du khách tìm về cội nguồn. Với người Quảng Bình và cả nước, tuyến đường năm xưa là niềm tự hào, là lời nhắc nhở thế hệ trẻ về những hy sinh to lớn để có được hòa bình hôm nay. Nếu có dịp đến Quảng Bình, bạn đừng quên dành thời gian trải nghiệm đường 20 Quyết Thắng – để lắng nghe thanh âm của lịch sử vang vọng giữa đại ngàn và thêm trân quý sự bình yên hiện tại.

Khu trưng bày trong Hang Chỉ Huy

 Hoạt động trải nghiệm nổi bật

• Tham quan hang Chỉ Huy (7 tầng, dài 150 m): Tái hiện hiện vật thời chiến (vũ khí, quân trang, y tế, liên lạc, khu chỉ huy) và mô hình các chiến sĩ, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến đang làm nhiệm vụ trong đại ngàn Trường Sơn 
• Trải nghiệm thực tế ảo 9D: Ngồi trên xe ZIL-131, xem phim với hiệu ứng rung, gió, khói bom—giúp bạn “sống lại” cảm giác lái xe chi viện xuyên bom đạn trên đường 20 
• Dọc “Đường K” rừng nguyên sinh: Đi bộ qua đường rừng ngoằn ngoèo, xem triễn lãm, dụng cụ chiến tranh, tìm hiểu công sức mở đường của những người đã đi trước.

Lưu ý khi trải nghiệm

• Thời gian phù hợp: ưu tiên buổi sáng sớm hoặc chiều để tránh nắng gắt và có thêm thời gian khám phá đường mòn rừng.
• Trang phục: Nên mang giày thể thao hoặc giày trekking, đồ thoáng mát, một áo khoác nhẹ vì nhiệt độ trong hang mát hơn bên ngoài.
• Không gian rừng nguyên sinh: Sau khi ra khỏi hang, du khách có thể đi bộ nhẹ nhàng dưới tán rừng cổ thụ xanh mát để tận hưởng vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ của Vườn quốc gia Phong Nha Kẻ Bàng
• Thời điểm lý tưởng: sáng sớm hoặc chiều để tránh nắng gắt, có nhiều thời gian khám phá thoải mái.
• Đặt trước vé online để được ưu đãi và chuẩn bị kỹ lưỡng các thiết bị quay – chụp ảnh nếu bạn muốn lưu giữ trải nghiệm đặc biệt này.

 Phong Nha Việt