Ứng dụng công nghệ GIS, Viễn thám, IoT và AI trong quản lý tài nguyên
30-06-2025 09:54
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và suy thoái rừng ngày càng nghiêm trọng, việc ứng dụng công nghệ số trong quản lý tài nguyên rừng trở thành xu hướng tất yếu và cấp thiết. Bài viết này trình bày tổng quan hệ thống về các công nghệ tiên tiến gồm Hệ thống Thông tin Địa lý (GIS), viễn thám (Remote Sensing – RS), Internet vạn vật (IoT) và Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence – AI) trong quản lý rừng, với trọng tâm phân tích các trường hợp ứng dụng tại Việt Nam và so sánh với xu hướng quốc tế.
Mô hình AI, IOT, GIS, RS trong quản lý tài nguyên
Thông qua tổng hợp lý thuyết và phân tích các ví dụ thực tiễn, bài viết làm rõ vai trò của từng công nghệ trong chuỗi giám sát – dự báo – ứng phó – ra quyết định. Cụ thể, GIS cung cấp nền tảng tích hợp dữ liệu không gian và hỗ trợ phân tích đa lớp bản đồ, giúp định vị chính xác các điểm nóng và hỗ trợ lập kế hoạch quản lý tài nguyên. Viễn thám cung cấp nguồn dữ liệu ảnh vệ tinh liên tục theo thời gian, cho phép phát hiện mất rừng, đánh giá sức khỏe thảm thực vật và giám sát biến động sinh cảnh. IoT, thông qua hệ thống cảm biến không dây, cho phép thu thập dữ liệu hiện trường theo thời gian thực về khí hậu, độ ẩm, nhiệt độ, khói – từ đó hỗ trợ cảnh báo sớm cháy rừng hoặc phát hiện bất thường. AI đóng vai trò như một “bộ não thông minh” trong việc xử lý dữ liệu lớn, từ phân loại ảnh vệ tinh, nhận dạng hình ảnh và âm thanh đến mô phỏng dự báo biến động rừng dựa trên các yếu tố nhân sinh – môi trường.
Hệ thống quan trắc nhiệt, mưa theo thời gian thực
Bên cạnh những tiềm năng to lớn, bài viết cũng chỉ ra các thách thức khi triển khai tại Việt Nam như: hạn chế về hạ tầng công nghệ và mạng truyền dẫn trong khu vực rừng sâu, thiếu nhân lực công nghệ chuyên ngành lâm nghiệp, vấn đề chuẩn hóa và chia sẻ dữ liệu, rào cản pháp lý liên quan đến bằng chứng số và quyền riêng tư, cũng như bài toán chi phí vận hành lâu dài của các hệ thống thông minh. Từ đó, nghiên cứu đề xuất định hướng phát triển lâm nghiệp số toàn diện – “Forestry 4.0” – tích hợp đa công nghệ trên một nền tảng dữ liệu chung, đồng thời khuyến nghị việc hoàn thiện thể chế, đào tạo nguồn nhân lực số, và tăng cường hợp tác quốc tế.
Lắp đặt và vận hành hệ thống
Kết luận, bài viết khẳng định rằng sự phối hợp chặt chẽ giữa GIS, viễn thám, IoT và AI không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên rừng, mà còn đóng vai trò then chốt trong thúc đẩy minh bạch hóa, đổi mới thể chế, và phát triển bền vững ngành lâm nghiệp Việt Nam trong kỷ nguyên số.
Liên hệ tác giả Võ Văn Trí
Email: pnkb.vovantri@gmail.com
Thế giới động vật hang động Phong Nha – Kẻ Bàng
Khám phá thế giới động vật hang động Phong Nha – Kẻ Bàng: cá mù Hang Va, tôm càng Phong Nha, bọ cạp Thiên Đường, ốc nón Sơn Đoòng và các loài mới cho khoa học trong karst.
Đặc điểm và giá trị toàn cầu của hệ thống hang động karst Phong Nha – Kẻ Bàng
Phong Nha - Kẻ Bàng có tuổi karst cổ, cấu trúc nhiều hệ thống hang lớn, phân tầng và hình thái đa dạng của Phong Nha – Kẻ Bàng, đối chiếu với các di sản hang động tiêu biểu thế giới.
Quá trình hình thành hang động karst: Trường hợp khối đá vôi Phong Nha – Kẻ Bàng
Tiến trình hình thành hang động karst tại Phong Nha – Kẻ Bàng, từ điều kiện địa chất, khí hậu đến các quá trình hòa tan, kiến tạo, minh chứng bằng tư liệu khoa học.
Hệ Thống Cảnh Báo Sớm: "Lá Chắn Mềm" Trước Thiên Tai
Trong bối cảnh khí hậu toàn cầu ngày càng nóng lên và các hiện tượng thời tiết cực đoan gia tăng, thiên tai ở Việt Nam đang gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Bài viết phân tích vai trò của hệ thống cảnh báo sớm thiên tai như một “lá chắn mềm” giúp giảm nhẹ rủi ro