Khởi đầu cho một chuyến khám phá Vườn thực vật Phong Nha

Chúng tôi chuẩn bị cho một hành trình trải nghiệm thiên nhiên ở tỉnh Quảng Bình – nơi hẹp nhất của Việt nam, tính từ  bờ biển đến biên giới Việt - Lào. Vùng đất này được ví như đòn gánh gánh hai đầu đất nước.  Vườn thực vật Phong Nha là điểm lý tưởng trong lộ trình sắp tới của chúng tôi, bởi tính  đa dạng sinh học với sự phong phú của các loài động, thực vật. Ngoài ra, ở đây còn có hoạt nghiên cứu khoa học,  nâng cao nhận thức về bảo tồn thiên nhiên. Vườn thực vật Phong Nha nằm trong vũng lõi của VQG Phong Nha – Kẻ Bàng, trên đường 20 Quyết thắng, cách thị trấn Phong Nha khoảng 15km.

Trong tài liệu mà chúng tôi khảo cứu được, Vườn thực vật Phong Nha chứa hàng nghìn loài thực vật sống trong môi trường tự nhiên vốn có của nó. Nơi đã được trồng bổ sung hơn 150 loài cây rừng, tạo nên bộ sưu tập trên 500 loài thực vật khác nhau. Sự đa dạng này phản ánh hệ sinh thái rừng nhiệt đới phong phú có nhiều loài cây quý hiếm và đặc hữu, bao gồm cả các loài cây có giá trị dược liệu cao và các loài cây lớn cung cấp nguồn gỗ quý.

Nơi đây là sinh cảnh tư nhiên của nhiều loài động vật. Đặc biệt, liên kề là Khu cứu hộ động vật hoang  chăm sóc hơn 80 cá thể động vật hoang dã với trên 20 loài khác nhau, trong đó có nhiều loài được ưu tiên bảo vệ như Hổ Đông Dương, Chim Hồng Hoàng, Cu li nhỏ, Mèo rừng, Tê tê Java, 4 loài Khỉ, các loài Cầy và một số loài Rùa núi. Những nỗ lực này không chỉ nhằm mục đích bảo tồn các loài động vật quý hiếm mà còn tạo điều kiện cho việc tái hòa nhập chúng vào môi trường tự nhiên.

 Mô phỏng Thác gió. Tranh AI của Văn Trí Võ

Đầu tiên phải kể đến là Thác Gió. Thác cao khoảng 30m đổ xuống từ con suối 3 Khe, nằm cách Trung tâm Vườn thực vật khoảng 500m về phía Đông. Thác Gió mang lại cảnh sắc thiên nhiên thơ mộng, giữa rừng xanh và thác nước, đem lại không khí trong lành và mát lạnh vào mùa hè. Hồ Vàng Anh là hồ nước tự nhiên nằm trên suối 3 Khe, cách Khu trung tâm Vườn thực vật khoảng 300m về phía tây. Hồ có diện tích nhỏ nhưng có nước quanh năm. Với vẻ hoang sơ và quyến rũ, Hồ Vàng Anh là một địa điểm thú vị cho các hoạt động tham quan và nghỉ ngơi. Hang Đạn là  động đá vôi,  chiều cao 5m, chiều rộng 7m và độ sâu 30m, là một dạng hang khô. Trong thời kỳ chiến tranh chống Mỹ, hang Đạn đã được sử dụng để cất giữ vũ khí và đạn dược của quân đội Việt Nam, nhằm bảo vệ tuyến đường 20 Quyết thắng​​. Mặc dù, hang Đạn là một điểm lịch sử quan trọng và cũng là một điểm diễn giải môi trường hấp dẫn nhờ vào quần thể Voọc Hà Tĩnh sinh sống phía trên hang. Điều này cung cấp một cơ hội để giáo dục du khách về đặc điểm sinh thái độc đáo và riêng biệt của loài linh trưởng đặc hữu này, làm nổi bật sự đa dạng sinh học và các giá trị bảo tồn quan trọng của Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng​.  Cây Sao Việt (Hopea vietnamensis) có tuổi trên 100 năm, là một loài thực vật mới được định danh pháp khoa học và hầu như đã bị khai thác cạn kiệt ở những nơi khác. Tại Vườn thực vật, loài này có mật độ phân bố khá nhiều, với những cây có kích thước lớn, chu vi lên đến 300cm, cao trên 20m,  có tuổi khoảng trên 100 năm. Thác Tiên  dài khoảng 30m, cao 10m, rộng 8m, nằm ẩn khuất trong rừng cây tự nhiên trên suối Ba khe. Dưới chân thác là một hồ nước sâu khoảng 18m, rộng 50m^2, thích hợp cho các hoạt động trượt thác, tắm suối, và chụp ảnh. Cây Gùa cổ thụ có chu vi khoảng 5m, cao trên 50m, là nơi làm tổ của nhiều đàn ong rừng và nhiều loài chim. Cây nằm bên bờ suối Ba khe và là một điểm tham quan hấp dẫn, giúp du khách không chỉ chiêm ngưỡng cây rừng cổ thụ mà còn tìm hiểu về cuộc sống bầy đàn và mối quan hệ cây - con. Đồi Vọng cảnh là điểm dừng chân ngắm cảnh trên tuyến đường mòn diễn giải môi trường, với độ cao trên 300m so với mực nước biển, cho phép du khách phóng tầm mắt quan sát toàn bộ thung lũng núi đá vôi và khung cảnh ruộng đồng, làng mạc ở thôn Phong Nha.

Mô phỏng Linh trưởng ở Vườn thực vật. Tranh AI của Văn Trí Võ

Ở đây còn có các chương trình giáo dục được thiết kế để nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của bảo tồn đa dạng sinh học và khuyến khích cộng đồng tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, các dự án nghiên cứu tại Vườn thực vật giúp tìm hiểu sâu hơn về sinh học, sinh thái học và đề xuất các biện pháp bảo tồn hiệu quả.

Trên đây mới chỉ là tìm hiểu ban đầu cho một chuyến hành trình đầy thú vị tại Vườn thực vật Phong Nha. Chắc rằng mọi người sẽ được biết thêm về sinh thái qua hình ảnh, đoạn video, và các môt tả về sinh thái khu vực này với một chuyến đi thực tế sắp tới của chúng tôi.

Tuệ Minh