Tắm rừng - Nghệ thuật Shinrin-yoku của người Nhật

Tôi nhận ra một lẽ, rằng cơ thể của sinh vật không chỉ thu nhận năng lượng qua thức ăn, nước uống mà còn từ những nguồn năng lượng khác. Khi đứng giữa rừng sâu, tôi cảm nhận rõ ràng sự nuôi dưỡng tinh thần và thể chất không chỉ đến từ vật chất hữu hình mà còn từ những yếu tố vô hình như ánh sáng, âm thanh, không khí và sự rung động của tự nhiên. Ánh nắng xuyên qua tán lá, chạm vào làn da, mang đến cảm giác ấm áp và tràn đầy sinh lực. Tiếng suối chảy róc rách, tiếng chim hót véo von như một điệu nhạc trị liệu, làm dịu tâm trí và thổi bay mọi ưu phiền. Làn gió rừng mơn man trên da thịt, mang theo hơi thở của cây cối, giúp từng tế bào trong cơ thể tôi như được thanh lọc và tái sinh. Tôi cảm nhận được sự kết nối sâu sắc giữa bản thân và vạn vật, nơi mà mọi giác quan đều mở ra để đón nhận dòng năng lượng thuần khiết từ thiên nhiên. Đó là một sự sống động trọn vẹn, nơi con người không chỉ tồn tại, mà còn hòa quyện với những nhịp đập của đất trời.

Trong một chuyến tu nghiệp ở Nhật năm 2017, tôi biết tới tắm rừng – một khái niệm tưởng chừng đơn giản nhưng lại chứa đựng chiều sâu tinh thần và tác động mạnh mẽ đến cơ thể. Người Nhật gọi đó là Shinrin-yoku, tức là "đắm mình vào bầu không khí của rừng". Đây không chỉ đơn thuần là một chuyến đi dạo giữa thiên nhiên, mà còn là một phương pháp chữa lành, giúp cơ thể và tâm trí hấp thụ năng lượng thuần khiết từ cây cối, đất trời.

Cùng với các đồng nghiệp quốc tế tại Viện nghiên cứu Thông tin địa lý và Viễn thám Nhật Bản

Shinrin-yoku là gì?

Shinrin-yoku (森林浴), hay "tắm rừng", có nguồn gốc từ Nhật Bản và được giới thiệu lần đầu tiên vào năm 1982 bởi Bộ Lâm nghiệp Nhật Bản. Xuất phát từ thực tế rằng người dân Nhật ngày càng dành nhiều thời gian trong môi trường đô thị căng thẳng, chính phủ Nhật Bản đã khuyến khích thực hành tắm rừng như một phương pháp giảm căng thẳng và nâng cao sức khỏe tổng thể. Đến nay, Shinrin-yoku đã được công nhận trên toàn cầu và được áp dụng rộng rãi trong các chương trình sức khỏe và du lịch chữa lành. Tắm rừng là một trong nhiều loại hình du lịch chữa lành phổ biến hiện nay. Một số loại hình khác bao gồm:

- Thiền định tại các trung tâm tâm linh: Điển hình như các khóa thiền Vipassana ở Ấn Độ hoặc các chùa tại Thái Lan, giúp người tham gia thanh lọc tâm trí và tìm lại sự cân bằng nội tâm.

- Tắm suối nước nóng (Onsen/Thermal Bathing): Nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hungary, và Iceland có các suối nước nóng giúp thư giãn, giải độc cơ thể và cải thiện tuần hoàn máu.

- Du lịch yoga (Yoga Retreats): Các khóa yoga kết hợp du lịch tại Bali, Ấn Độ, hoặc Việt Nam thu hút nhiều người muốn thư giãn cả về thể chất lẫn tinh thần.

 Cùng với các đồng nghiệp quốc tế trên đỉnh Fuji

Tắm rừng được phổ biến ở trên thế giới

Tắm rừng không chỉ phổ biến ở Nhật Bản mà còn lan rộng ra nhiều quốc gia khác với sự thích nghi phù hợp với từng nền văn hóa:

- Hàn Quốc: Chính phủ Hàn Quốc đã đầu tư vào các khu rừng trị liệu với cơ sở hạ tầng hiện đại, giúp người dân tận hưởng tắm rừng một cách có hệ thống.

- Châu Âu: Các nước như Đức, Pháp, và Phần Lan đã kết hợp tắm rừng với các phương pháp chữa lành tự nhiên như liệu pháp thiên nhiên (nature therapy) và spa sinh thái.

- Bắc Mỹ: Ở Mỹ và Canada, tắm rừng được tích hợp vào các chương trình trị liệu tâm lý và phục hồi chức năng, giúp cải thiện sức khỏe tinh thần và thể chất.

- Úc và New Zealand: Các quốc gia này phát triển tắm rừng như một phần của du lịch sinh thái, khuyến khích du khách kết nối với thiên nhiên thông qua các khu bảo tồn rộng lớn.

Cùng với các đồng nghiệp quốc tế ở cực bắc Nhật Bản

Lợi ích của Shinrin-yoku

Giảm stress và cải thiện tâm trạng: Một nghiên cứu năm 2010 được công bố trên tạp chí Environmental Health and Preventive Medicine cho thấy những người tham gia vào các chuyến đi tắm rừng có mức cortisol (hormone căng thẳng) thấp hơn đáng kể so với những người ở môi trường thành phố. Điều này tương tự với các hoạt động thiền định, nhưng thiên nhiên có thể kích thích nhiều giác quan hơn.

Tăng cường hệ miễn dịch: Theo một nghiên cứu năm 2007 của Tiến sĩ Qing Li tại Trường Đại học Y Tokyo, việc tiếp xúc với phytoncides – hợp chất tự nhiên do cây cối tiết ra – có thể làm tăng số lượng tế bào NK (Natural Killer), giúp cơ thể chống lại virus và tế bào ung thư. Trong khi đó, tắm suối nước nóng giúp cải thiện tuần hoàn máu và loại bỏ độc tố.

Cải thiện sức khỏe tổng thể: Một nghiên cứu được thực hiện tại Đại học Chiba, Nhật Bản, cho thấy chỉ cần dành 30 phút đi bộ trong rừng có thể làm giảm huyết áp và tăng cường chức năng tim mạch. Yoga và thiền định cũng có tác dụng tương tự, nhưng thường đòi hỏi sự rèn luyện dài hạn hơn.

Tăng cường sự tập trung và sáng tạo: Nghiên cứu từ Đại học Utah và Đại học Kansas năm 2012 phát hiện ra rằng sau ba ngày hòa mình vào thiên nhiên mà không sử dụng công nghệ, khả năng sáng tạo và giải quyết vấn đề của con người tăng lên 50%. Điều này khác với các khóa yoga hay thiền, nơi tập trung nhiều hơn vào nội tâm thay vì sự sáng tạo từ yếu tố ngoại cảnh.

 Cùng với các đồng nghiệp quốc tế tại Viện nghiên rừng Hokkaido

Cách thực hiện Shinrin-yoku

Shinrin-yoku không được hiểu là một bộ môn thể thao hay môn đi bộ như trekking, mà là một cách tiếp xúc với tự nhiên một cách chậm rãi và thư giãn. Dưới đây là một số bước cơ bản:

- Chọn một khu rừng hoặc công viên tự nhiên: Hãy tìm một nơi yên tĩnh, nhiều cây xanh và ít tiếng ồn ào.

- Hít thở sâu và chú tâm vào giác quan: Chậm rãi hít thở, cảm nhận hương cây cỏ, nghe tiếng chim hót, và cảm nhận làn gió.

- Duy trì tâm trạng thư giãn: Tránh suy nghĩ quá nhiều và để tâm trí hoàn toàn hòa mình với tự nhiên.

- Không sử dụng thiết bị điện tử: Hãy tạm thời tách khỏi điện thoại và các thiết bị công nghệ để tận hưởng trải nghiệm.

Shinrin-yoku so với các loại hình du lịch chữa lành khác

Shinrin-yoku mang lại nhiều lợi ích tương tự như các loại hình du lịch chữa lành khác nhưng có những đặc điểm riêng biệt khiến nó trở nên đặc biệt. So với thiền định tại các trung tâm tâm linh, tắm rừng mang đến trải nghiệm gắn kết với thiên nhiên nhiều hơn, kích thích nhiều giác quan thông qua việc hít thở không khí trong lành, nghe tiếng chim hót và cảm nhận ánh sáng mặt trời lọc qua tán lá. Trong khi đó, thiền định tập trung nhiều hơn vào việc kiểm soát hơi thở và làm chủ suy nghĩ nội tâm.

Tắm rừng cũng có điểm chung với tắm suối nước nóng (onsen) ở khía cạnh giúp thư giãn và giảm căng thẳng. Tuy nhiên, tắm suối nước nóng dựa vào tác động vật lý từ nhiệt độ và khoáng chất trong nước, trong khi tắm rừng khai thác lợi ích từ phytoncides và không khí giàu oxy tự nhiên để tăng cường hệ miễn dịch.

Nếu so sánh với du lịch yoga, Shinrin-yoku có phần nhẹ nhàng và dễ tiếp cận hơn. Yoga yêu cầu sự luyện tập thể chất và linh hoạt cơ thể, trong khi tắm rừng chỉ đơn giản là thả lỏng và hòa mình vào thiên nhiên mà không đòi hỏi kỹ năng hay sự rèn luyện cụ thể. Điều này khiến Shinrin-yoku trở thành một lựa chọn phù hợp hơn cho những người không muốn vận động mạnh nhưng vẫn muốn đạt được sự thư giãn và cải thiện sức khỏe.

Shinrin-yoku là một phương pháp đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả trong việc nâng cao sức khỏe và cân bằng cảm xúc. So với các loại hình du lịch chữa lành khác như thiền định, tắm suối nước nóng hay yoga, tắm rừng có lợi thế về tính tự nhiên, không yêu cầu kỹ năng chuyên biệt và có thể dễ dàng thực hiện ở nhiều địa điểm khác nhau. Với tour du lịch tắm rừng tại Vườn thực vật Phong Nha, du khách không chỉ có cơ hội trải nghiệm sự tĩnh lặng của thiên nhiên mà còn tham gia những hoạt động thú vị giúp tăng cường kết nối với môi trường xung quanh.

 Tuệ Minh