Trong dịp tham quan ở Thái Nguyên, tôi có dịp đến thăm một địa điểm hết sức thú vị, đó là làng Thái Hải - nơi bảo tồn các giá trị văn hóa của người Tày. Đây không chỉ là một điểm du lịch đơn thuần mà còn là một không gian sống động, nơi những giá trị truyền thống được giữ gìn và phát triển. Với khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp, những ngôi nhà sàn cổ kính và một không gian văn hóa đậm đà của người Tày

Nơi gìn giữ các giá trị văn hóa người Tày

Làng bảo tồn nhà sàn Thái Hải nằm tại xã Thịnh Đức, thành phố Thái Nguyên, là một trong những điểm đến du lịch cộng đồng tiêu biểu của vùng trung du Bắc Bộ. Đây không chỉ là một khu du lịch sinh thái mà còn là nơi lưu giữ và bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống của người Tày. Với diện tích hơn 70ha, làng Thái Hải tái hiện không gian sống của cộng đồng dân tộc Tày với hệ thống hơn 30 ngôi nhà sàn cổ kính, rừng cây xanh mát và những con suối nhỏ len lỏi khắp làng.

Làng Thái Hải do bà Nguyễn Thị Nga sáng lập và phát triển, với mong muốn bảo tồn văn hóa người Tày trong bối cảnh hiện đại hóa. Năm 2022, Thái Hải vinh dự được Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO) công nhận là một trong những làng du lịch tốt nhất thế giới, ghi nhận những nỗ lực trong việc bảo tồn di sản văn hóa và phát triển bền vững.

Điểm đặc biệt của làng Thái Hải không chỉ là kiến trúc nhà sàn mà còn là cách mà những cư dân sinh sống tại đây duy trì lối sống, phong tục, tập quán của người Tày. Được xây dựng theo mô hình “bảo tàng sống”, nơi đây không đơn thuần chỉ để trưng bày hiện vật mà chính những con người sinh sống và làm việc tại đây là những “chứng nhân sống” của văn hóa dân tộc.

Làng hoạt động theo mô hình du lịch cộng đồng kết hợp bảo tồn văn hóa, nơi du khách không chỉ tham quan mà còn được trải nghiệm và tham gia vào đời sống của người dân địa phương. Toàn bộ doanh thu từ hoạt động du lịch đều được tái đầu tư vào công tác bảo tồn và phát triển bền vững.

Bản sắc văn hóa người Tày hiện diện ở làng Thái Hải

Người Tày là một trong những dân tộc thiểu số có bề dày văn hóa lâu đời tại Việt Nam. Đến với làng Thái Hải, du khách sẽ được đắm chìm trong không gian văn hóa đậm chất Tày với những ngôi nhà sàn truyền thống được làm từ gỗ lim, gỗ nghiến cùng mái lợp lá cọ.

Bên cạnh kiến trúc độc đáo, làng còn bảo tồn những giá trị văn hóa phi vật thể như hát Then, đàn tính - những nét văn hóa đặc trưng không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người Tày. Ngoài ra, du khách còn có cơ hội tìm hiểu về các phong tục như lễ cấp sắc, lễ hội Lồng Tồng hay các nghi lễ liên quan đến tín ngưỡng nông nghiệp.

Ẩm thực tại làng cũng là một điểm nhấn hấp dẫn, với các món ăn truyền thống như khẩu sli, bánh cooc mò, thịt chua, xôi ngũ sắc hay rượu men lá. Những món ăn này đều mang đậm hương vị núi rừng và thể hiện sự tinh tế trong văn hóa ẩm thực của người Tày.

Trải nghiệm bản sắc văn hóa người Tày

Làng bảo tồn nhà sàn Thái Hải không chỉ là nơi tham quan mà còn mang đến nhiều hoạt động trải nghiệm thú vị cho du khách:

Tham quan kiến trúc nhà sàn: Du khách có thể khám phá những ngôi nhà sàn cổ, tìm hiểu về cách xây dựng và sinh hoạt trong không gian đặc trưng của người Tày.

Trải nghiệm văn hóa dân gian: Tham gia các hoạt động truyền thống như dệt vải, làm bánh cooc mò, thử sức với nghề đan lát hay học cách nấu những món ăn đặc sản.

Giao lưu văn nghệ: Xem biểu diễn hát Then, đàn tính, múa sạp hoặc cùng tham gia vào các trò chơi dân gian.

Hòa mình vào thiên nhiên: Dạo bộ trong khuôn viên rừng cây xanh mát, tắm suối hoặc tận hưởng không gian yên bình giữa núi rừng trung du.

Lưu trú homestay: Nghỉ lại trong những ngôi nhà sàn truyền thống, trải nghiệm cuộc sống như một người dân bản địa thực thụ.

Sự khác biệt của làng Thái Hải

So với nhiều làng du lịch cộng đồng khác ở Việt Nam, làng Thái Hải có những nét riêng biệt. Nếu như Làng Văn hóa các dân tộc Việt Nam (Sơn Tây, Hà Nội) là nơi quy tụ các mô hình kiến trúc của nhiều dân tộc trên cả nước, thì Thái Hải lại chuyên sâu vào việc bảo tồn và tái hiện đời sống của người Tày.

Trong khi đó, Bản Lác (Mai Châu, Hòa Bình) hay Làng du lịch Cù Lần (Lâm Đồng) tập trung vào phát triển du lịch sinh thái kết hợp với văn hóa dân tộc Thái và K’ho, thì làng Thái Hải lại mang đến trải nghiệm “sống cùng văn hóa” với sự hiện diện của cộng đồng người Tày sinh hoạt hàng ngày ngay trong khu bảo tồn.

Ngoài ra, so với Làng Cổ Đường Lâm (Hà Nội) - nơi chủ yếu bảo tồn các giá trị văn hóa người Việt cổ thông qua kiến trúc và ẩm thực, thì làng Thái Hải chú trọng vào bảo tồn không chỉ kiến trúc mà còn cả lối sống, văn hóa phi vật thể và sinh hoạt cộng đồng.

Làng bảo tồn nhà sàn Thái Hải không chỉ là một điểm đến du lịch, mà còn là một “bảo tàng sống” lưu giữ trọn vẹn các giá trị văn hóa của người Tày. Với cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, kiến trúc nhà sàn truyền thống và những trải nghiệm đậm đà bản sắc dân tộc, nơi đây xứng đáng là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá văn hóa Việt Nam. Nếu có dịp, hãy đến với làng Thái Hải để cảm nhận không gian văn hóa Tày một cách chân thực và sâu sắc nhất.

Phong Nha Việt